Bilim insanları dünyanın en ölümcül mantarının, muhtemelen kendini klonlayarak Kaliforniya’yı hızla istila ettiğini keşfetti. Bu gelişme, mantarın farklı koşullar altında kullandığı üreme stratejilerine ışık tutuyor.
ABD’de her yıl bir avuç kişiyi öldürdüğü ve çok daha fazla sayıda insanla hayvanı hasta ettiği bilinen “köygöçüren” mantarı, bilimsel olarak Amanita phalloides diye adlandırılıyor.
Bilim insanları bu mantarların olgun hallerinde birkaç santimetre boyunda ve eninde geniş ve kirli beyaz bir başlığa; olgunlaşmadıklarındaysa yuvarlak bir başlığa sahip olduklarını söylüyor.
Mantarın içindeki toksinler vücut hücrelerine, özellikle de karaciğer ve böbrek dokusuna zarar verebilirken, bunlara maruz kalmak karaciğer yetmezliğine yol açarak ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Tek bir mantar yemek bile yetişkin bir insan için ölümcül olabilirken bazı tahminlerde, dünya çapında mantarlardan kaynaklanan küresel ölümlerin yaklaşık yüzde 90’ının sebebinin bu olabileceği öne sürülüyor.
Öte yandan ABD’deki Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden isimlerin de içinde bulunduğu araştırmacılar, mantarın yayılmasına yol açan mekanizmaların anlaşılamadığını söylüyor.
Geleneksel olarak mantarların vahşi doğada biseksüel şekilde ürediği biliniyor; yani iki bireyin yeraltı yapıları birleşerek yer üstünde, her iki ebeveynden de genetik materyal içeren mantarlar üretiyor.
Henüz hakem onayından geçmeyen ve ön baskı sitesi bioRxiv’de yayımlanan yeni çalışmada bilim insanları, köygöçüren mantarının Kaliforniya versiyonunun bir eş beklemek yerine kendi kendini döllediğini tespit etti. Bu süreç laboratuvar dışındaki mantarlarda nadiren gözlemleniyor.
Kaliforniya’daki köygöçüren mantarları ABD’nin batı kıyısına yayılarak A. phalloides’in anavatanı olan Avrupa topraklarında olduğundan daha bol hale geldi.
Bilim insanları çalışmada şöyle yazdı:
İstilacı köygöçüren mantarlarının çeşitli üreme stratejileri, muhtemelen hızla yayılmasını kolaylaştırarak bitki, hayvan ve mantar istilaları arasında derin bir benzerlik olduğunu ortaya koyuyor.
Kaliforniya’daki köygöçüren mantarlarının kendi kendine döllenmeyi nasıl başardığı belirsizliğini korurken bilim insanları bu mantarların, alışıldığı gibi yalnızca iki bireyin birleşmesinden sonra meydana gelmelerini sağlayan genetik süreçleri atlamış olabileceğinden şüpheleniyor.
Bilim insanları çalışmada, “Mantarın hem tek cinsiyetli hem de biseksüel olması, doğal bir köygöçüren mantarı popülasyonunda daha önce şüphelenilmeyen bir üreme esnekliğini ortaya koyuyor” diye açıkladı.
A. phalloides’in Kaliforniya’da yayılması, muhtemelen başka bir bireyle çiftleşmeden spor oluşturma yeteneği sayesinde kolaylaştı.
Independent Türkçe
