Fransa’da mahkeme, bir çiftten 150 euroya aldığı Afrika maskesini 4,2 milyon euroya satan tüccarı haklı buldu.
Çift, “kandırıldıkları” iddiasıyla tüccara dava açmıştı. Mahkemeyse “eserin değerini yeterince araştırmanın” çiftin sorumluluğu olduğuna hükmetti.
Mahkeme Gabon hükümetinin satışın iptal edilmesi ve maskenin Gabon’a geri gönderilmesini talebini de reddetti.
Emekli çift maskeyi, eski Fransız sömürgesi Gabon’da bir koloni valisi olan atalarının evinde bulmuştu. Fransız çift maskenin gerçek değerini, maskeyi 2021 yılında bir tüccara 150 euroya sattıktan altı ay sonra düzenlenen müzayedenin ardından öğrenmişti.
Hikaye, Fransa’nın orta kısmında yaşayan 80’lerindeki çiftin, bu tüccardan Fransa’nın güneyindeki yazlık evlerindeki eşyaları elden çıkarmasını talep etmesiyle başladı.
Ev, Gabon’un 20. yüzyıldaki koloni valisi olan Rene-Victor Fournier’den kendilerine kalmıştı. Tahta maske de bir dolabın içinde bulunmuştu.
Tüccar, maskeyi satın aldığında gerçek değerini bilmesinin mümkün olmadığını söyledi.
Çift, Mart 2022’de Montpellier kentinde düzenlenen müzayede hakkındaki haberleri okuduğunda bu maskenin, Gabon’daki Fang halkı tarafından yapılan, 19. yüzyıldan kalma nadir bir Ngi maskesi olduğunu öğrendi.
Katalogda bu maskenin 1917’de Fournier tarafından “bilinmeyen bir şekilde edinildiği” yazıyordu.
Fransız basınına konuşan bir uzman, Fang ustalarının bu maskeden yalnızca 10 kadar ürettiğini söyledi ve “Bu Leonardo da Vinci resimlerinden daha nadir bir eser” dedi.
300 bin eurodan açık artırmaya çıkan maske, anonim bir kişi tarafından 4,2 milyon euroya satın alındı.
Bunun üzerine çift, tüccar tarafından “maskenin değeri hakkında yanlış yönlendirildikleri” iddiasıyla, satışın iptali için dava açtı.
Davaya müdahil olan Gabon hükümeti de, maskenin Gabon halkından çalındığını ve geri gönderilmesi gerektiğini söyledi.
Fransa Parlamentosu 2020’de, Senegal ve Benin’den sömürge döneminde çalınan eserlerin geri gönderilmesi yönünde oy kullanmıştı.
Fransa’da 90 bin civarında Afrika eseri bulunuyor. Bunların büyük bir kısmı Sahra altı Afrika ülkelerinden.
Tüccar, çifte 300 bin euro teklif etmişti
Maskenin bu kadar değerli olduğunu bilmediğini iddia eden tüccar, iyi niyet göstererek çifte 300 bin euro teklif etmiş olduğunu belirtti.
Ancak çiftin dava açması üzerine tüccar bu teklifini geri çekti.
Tüccarın avukatı çiftin maskenin gerçek değerini araştırmakta yetersiz kaldıklarını belirterek “Evinizde böyle bir obje varsa, onu vermeden önce biraz daha meraklı olmalısınız” dedi.
Hakim de kararında çiftin maskenin “tarihi ve sanatsal değerini araştırmakta yetersiz kaldığını” belirtti.
Çiftin avukatı ise “Hakim bu kararla bir emsal oluşturdu. Bundan böyle bir profesyonelle iş yapmadan önce başka bir profesyonele danışmamız gerekecek” dedi.
-BBC
