NASA, uzayda ortaya çıkan malzeme atıklarını geri dönüştürmenin yollarını bulmaları için halka meydan okuyor.
NASA, uzay görevlerinde ortaya çıkan maddi atıkların nasıl geri dönüştürüleceğine dair yenilikçi fikirler için 3 milyon dolar (2,74 milyon euro) kadar nakit ödül vermeye hazır.
Uzay görevleri, özellikle gelecekteki uzun süreli görevler, gıda ambalajları, atılmış giysiler ve bilim deneylerinden elde edilen malzemeler gibi “inorganik atık akışları” ürettiğinden, Amerikan Birleşik Devletleri (ABD) uzay ajansı bu atıkları bilim ve keşif için “kullanılabilir ürünlere” geri dönüştürmek istiyor.
Basın açıklamasına göre NASA’nın LunaRecycle yarışması, uzun vadeli görevleri daha sürdürülebilir hale getirecek “enerji tasarruflu, düşük kütleli ve etkili” geri dönüşüm çözümleri tasarlamayı ve geliştirmeyi amaçlıyor.
NASA’nın Ödüller, Zorluklar ve Kitle Kaynak Programı Yöneticisi Amy Kaminski, “Sürdürülebilir bir şekilde çalışmak, hem evimizden uzakta hem de Dünya’da keşifler yaparken ve araştırmalar yürütürken NASA için önemli bir husustur” dedi.
LunaRecycle yarışması, biri Ay yüzeyinde bir veya daha fazla atık türünü geri dönüştürebilecek donanımın tasarımı ve geliştirilmesi için olmak üzere iki yarışma parkuruna sahip.
NASA’nın açıklamasına göre diğer yarışmada ise geri dönüşüm yapan ve ardından “son ürünler” üreten “komple bir sistemin” sanal bir kopyası tasarlanacak.
Mevcut atık yönetimi yüksek irtifa görevleri için uygun değil
NASA’nın 2018 yılında yayınladığı basın bültenine göre, dört astronot bir yıl içinde yaklaşık 2.500 kilogram atık üretebiliyor ve bu çöpler mürettebat için bir “güvenlik riski” oluşturabiliyor.
NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki (ISS) astronotların çöpleri “yüksek sıcaklıktaki bir reaktörde” işleyerek su, oksijen ve kullanılabilecek ya da dışarı atılabilecek diğer gazlara dönüştürebildiğini açıkladı.
Diğer atıklar ise astronotlar tarafından torbalara yerleştirilerek elle işleniyor ve fırlatma aracıyla Dünya’ya dönene kadar ya da atmosferde yanana kadar belirlenen bir araçta kalıyor.
Bu atık imha yöntemleri “alçak Dünya yörüngesinin ötesinde,” yani 2,000 km’lik bir irtifayı aşan görevler için kullanılamıyor.
NASA, LunaRecycle web sitesinde, LunaRecycle programından elde edilen çözümlerin, “verimliliği artıran ve toksik çıktıları azaltan süreçler” ile Dünya’daki mevcut geri dönüşüm sorunları için “daha iyi yaklaşımlar ve sonuçlar” sağlayabileceğini umuyor.
Artemis II için hazırlıklar sürüyor
LunaRecycle mücadelesi, NASA’nın 1960’lar ve 70’lerdeki Apollo görevlerinden bu yana Ay’a insanlı ilk görevi olan Artemis II’yi önümüzdeki Eylül ayında fırlatmaya hazırlandığı bir dönemde gerçekleşiyor.
10 gün sürecek görev dört astronotu Ay’ın uzak tarafının yaklaşık 7,400 kilometre ötesine götürecek.
NASA’dan yapılan açıklamada, bu görevin aynı zamanda gelecek Artemis görevlerinde Ay’a inecek ilk kadın, ilk siyahi ve ilk uluslararası ortağın hazırlanacağı ilk görev olacağı belirtildi.
Artemis II’nin Eylül 2025’tefırlatılması planlanırken, astronotları Ay’ın Güney Kutbu yakınlarına indirmeyi deneyecek olan kardeş görevi Artemis III’ün 2026’dafırlatılması planlanıyor.
Kaynak: euronews
