Depremler sırasında atmosferde oluşan dalgalanmalar uçakları nasıl etkiler? Pilotların yaşadığı gerçek olaylar ve bilimsel açıklamalarla bu durum incelendi.
ABD Ulusal Havacılık Dairesi’nin (NASA) Kaliforniya Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde bulunan Jet İtiş Laboratuvarı’nda (JPL) görevli bilim insanı Attila Komjathy, “Deprem anında, iyonosfere kadar yayılabilen küçük atmosferik dalgalara oluşur. Bu dalgalar, gezegenimizin yüzeyinden bin kilometre yüksekliğe kadar ulaşabilir” dedi.
Bu nedenle, depremler atmosferde bazı bozulmalara neden olabilir, ancak bu, bir uçağın uçuşunu engelleyeceği anlamına mı gelir?
DEPREM ANINDA ATMOSFERDE YAŞANANLAR
Araştırmalara göre, deepremler meydana geldiğinde iki türlü sismik dalga yayarlar.
S dalgaları yalnızca katı ortamlarda hareket ederken P dalgaları, sıvı veya gaz ortamlarına da yayılır. Bu nedenle, havaya doğru hareket edebilir.
Bu yaşandığında, P dalgaları ses dalgasına dönüşür. İnsan işitme eşiği olan 20 hertz’in altında kaydedilen bu dalgalar, havada ne kadar ilerlerse o kadar zayıflar. Bu nedenle, çok şiddetli olsa bile bir depremin üzerinde uçan bir uçak aşağıdaki titreşimlerin etkisini hissetmeyeceğinden herhangi bir şekilde etkilenmez.
PİLOT DEPREM ANISINI ANLATTI
Ancak, 2018 yılında ABD Hava Kuvvetleri pilotu ve uçak mühendisi olarak çalışan Ron Wagner, Quora’da yayınlanan yazısında oldukça ilginç bir iş anısını anlattı.
Wagner, “Depremler, uçan bir uçağı etkiler mi?” sorusunu yanıtladı. Wagner’in yanıtı o kadar ilginçti ki daha sonra Forbes tarafından yeniden paylaşıldı.
Wagner’in anlattığına göre, hava trafik kontrolü üssünü etkileyecek şiddetteki bir deprem esnasında bir uçak kullanıyordu. Bu olayda deprem; yerdeki üs bölgesinde, elektrik kesintisine neden oldu ve bu da uçağın navigasyon cihazlarında ve iletişiminde kopukluğa yol açtı.
Elektrik kesintisi, hava trafik kontrolünün radar sinyalini bozarak ve Wagner’in uçuşunun yerinin tespit edilmesini engelledi. Ancak tüm bu sorunlar kısa sürdü ve yer üssünün acil durum jeneratörlerinin devreye girmesiyle sorun çözüldü.
ACİL DURUM PLANLARI HAZIR
Wagner’in yaşadıkları, kulağa korkutucu gelse de deprem anında neler olabileceğinin bir örneği olarak kayıtlara geçti. Çoğu hava trafik kontrol üssü, bu gibi durumlar için acil durum jeneratörlerine sahip.
Ayrıca, sistem genelinde meydana gelebilecek olaylar için, volkanik patlama, nükleer serpinti, sel, terör eylemleri ve tabii ki deprem durumunda ne yapılacağını dikkate alan, kapsamlı bir şekilde hazırlanmış kontrol planları da bulunuyor.
Dolayısıyla, bir deprem meydana gelirken kendinizi uçakta bulursanız endişelenmeniz gereken çok az şey var. Çoğu durumda, yere inene kadar deprem olduğunu bile hissetmezsiniz.
Kaynak: Cumhuriyet
