Güneşimiz gibi yıldızlar yaşamlarının sonuna geldiklerinde beyaz bir cüceye dönüşerek etraflarındaki gezegenleri ve asteroitleri tüketebilir. Artık bilim insanları ilk kez bu sürecin yıldızın kendisinde kalıcı ve benzersiz bir “yara izi” bırakabileceğini keşfetti.
Sanki Güneş ömrünün sonuna ulaşarak Güneş Sistemimizi yutmuş ve bugün bizi çevreleyen gezegenlerden (bizimki de dahil) bir iz bırakmış gibi.
Birleşik Krallık’taki Kuzey İrlanda’da bulunun Armagh Gözlemevi ve Planetaryumu’nda astronom olan yeni çalışmanın başyazarı Stefano Bagnulo, “Bazı beyaz cücelerin (Güneşimiz gibi yıldızların yavaşça soğuyan közleri) kendi gezegen sistemlerinin parçalarını yamyam gibi yuttukları zaten biliniyordu. Şimdi yıldızın manyetik alanının bu süreçte kilit bir rol oynadığını ve beyaz cücenin yüzeyinde bir yara izine yol açtığını keşfettik” dedi.
Yıldız, yüzeyinde izi kalmış metal konsantrasyonundan oluşuyor. Bu yıldız WD 0816-310 diye biliniyor ve bir zamanlar Güneşimize benzer ama ondan daha büyükken, bugün kabaca Dünya büyüklüğünde.
Bu metallerin bir zamanlar gezegenlerin oluşumunun başlangıç aşamasıydı. Araştırmacılar, bunların hiçbir zaman Dünyamızın büyüklüğüne ulaşamadıklarını söyledi.
Birleşik Krallık’ın başkenti Londra’daki University College London’da profesör olan çalışmanın ortak yazarı Jay Farihi, “Bu metallerin, yaklaşık 500 kilometre genişliğinde ve Güneş Sistemi’ndeki ikinci en büyük asteroid olan Vesta kadar ya da muhtemelen ondan daha büyük bir gezegen parçasından kaynaklandığını kanıtladık” dedi.
Metaller, yıldızın yüzeyine dağılmak yerine belirli bir bölgesinde yer alıyor gibi görünüyor. Ayrıca bu yamanın gezegenin manyetik kutuplarından birinde olduğu ortaya çıktı. Bu da manyetik alanın maddeyi yıldızın üzerine çektiğini ve geride bu izi bıraktığını düşündürüyor.
Armagh Gözlemevi ve Planetaryumu’yla bağlantılı Kanada’daki Western Üniversitesi’nde profesör olan çalışmanın ortak yazarı John Landstreet, “Şaşırtıcı bir şekilde, bu madde teorinin öngördüğü gibi yıldızın yüzeyine eşit şekilde dağılmamış. Bunun yerine, bu yara izi düşen parçaları yönlendiren aynı manyetik alan tarafından tutulan yoğun bir gezegensel malzeme yığının bir parçası” dedi.
Daha önce böyle bir şey görülmemişti.
Bulgular, The Astrophysical Journal Letters’da yayımlanan “Kirlenmiş bir beyaz cüceye manyetik olarak yönlendirilen metal yığılmasının keşfi” (Discovery of magnetically guided metal accretion onto a polluted white dwarf) başlıklı makalede açıklandı.
- Kaynak: Independent Türkçe
