ABD’de Yüksek Mahkeme bugün, Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Kasım 2024’te yapılacak başkanlık seçimlerinde tekrar aday olup olamayacağını karara bağlayacak.
Colorado eyaleti Trump’ın 2021’deki Kongre baskınındaki rolü nedeniyle oy pusulasından çıkarılmasını talep etmişti.
Bu talep, ABD İç Savaşı’ndan kalma “isyana katılanlar federal görevlerde bulunamaz” hükmünün yer aldığı anayasaya dayanıyor.
Bu kural daha önce hiçbir ABD’li siyasetçinin başkan adaylığını engellemek için kullanılmadı.
Yüksek Mahkeme bugün bu talebi görüşecek. Başka eyaletlerden de benzer talepler gelmişti.
Mahkeme Trump’ı haklı bulursa, eski başkan büyük ihtimalle Kasım ayındaki başkanlık seçiminde Demokrat Parti’nin adayı ABD Başkanı Joe Biden’ın karşısına çıkacak.
Cumhuriyetçi Parti’de adayı belirlemek için önseçim sürüyor fakat Trump’ın karşısında biri hariç tüm rakipler havlu atmış durumda.
Anketlere göre, tek rakibi olan Eski ABD Birleşmiş Milletler (BM) Büyükelçisi Nikki Haley ile Trump arasında da büyük fark var.
Colorado’nun yanı sıra 14 diğer eyalette de önseçim 5 Mart’ta yapılacak. Yüksek Mahkeme bu tarihten önce kararını açıklayabilmek için dosyayı öne aldı.
Colorado Yüksek Mahkemesi Aralık ayında Trump’ın adaylığını engelleme kararı alırken yargıçlar, daha önce böylesi bir karar alınmadığının farkında olduklarını fakat siyasi sonuçlarından veya kamuoyu tepkisinden çekinmeden yasaları uygulamakla mükellef olduklarını açıklamıştı.
George Washington Üniversitesi Anayasa Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Maeva Marcus, Trump’ı ön seçimden diskalifiye eden bu “Colorado kararındaki mantığın, genel seçimler için de geçerli olacağını” söylüyor ancak “bir şey söylemek için henüz erken” diyor.
Colorado’dan sonra Maine eyaletinde de Trump’ın seçime girmesi yasaklandı.
Ancak New Hampshire, Minnesota ve Michigan eyaletlerindeki önseçimlerde de Trump’ın yarışmaması gerektiği savıyla başlatılan hukuki girişimler sonuç vermedi.
Trump’ın argümanları
Trump’ın avukatları ise bunun seçme ve seçilme hakkına müdahale olacağını savunarak karara itiraz etmişti.
Avukatların sunduğu argümanlardan biri bu anayasa maddesinin başkan adayları hakkında uygulanamayacağı.
Bir diğer argüman ise 6 Ocak 2021’deki Kongre baskınının bir isyan sayılamayacağı.
Ömür boyu görev yapan ABD Yüksek Mahkemesi yargıçlarının üçü Trump döneminde atanmıştı. Mahkemede toplam dokuz yargıç bulunuyor ve bu yargıçların altısı muhafazakar.
Bugünkü kararın oybirliği değil oy çokluğuyla alınması bekleniyor.
Yüksek Mahkeme genellikle bu tür siyasi davalarda yasayı en dar şekliyle yorumlayarak karar alıyor.
Trump hakkında başka konularda devam eden çok sayıda dava var.
Bunlardan birinde geçen ay köşe yazarı E. Jean Carroll’a iftira attığı gerekçesiyle 83 milyon dolar tazminat ödemesine karar verilmişti. Trump başka bir davada da Carroll’a cinsel saldırıda bulunmaktan hüküm giymişti.
Trump yine de seçilebilir mi?
Evet. ABD’de iki ana parti, Ocak ayından itibaren eyalet önseçimleri ve toplantıları düzenleyerek bir başkan adayını aday gösteriyor.
Yalnızca Colorado ve Maine eyaletleri Trump’ın seçime girmesinin mümkün olmadığını açıkladı. Ancak Trump’ın bu eyaletler olsa da olmasa da partisinin adaylığını kazanması bekleniyor.
Her iki eyalette de Joe Biden, 2020’de Donald Trump’a karşı açık farkla kazanmıştı. Dolayısıyla Trump’ın bir kez daha başkan olabilmesi için bu iki eyalette zafer kazanması gerekmiyor gibi görünüyor.
Siyasi etkisi ne olur?
Bu kararlar Trump’ın seçim kampanyasına bir zarar vermediği gibi aynı zamanda ona karşı bir siyasi zulmün parçası olarak gösterildi.
Ancak genel seçimlerde daha geniş etkileri olabilir.
ABD’deki başka onlarca eyalette Trump’ın adaylığını engellemeye yönelik benzer davalar var. Yüksek Mahkeme, Trump’ın Colorado’daki oy pusulasından çıkarılabileceğine karar verirse, bu ona zarar verebilir.
Biden ile baş başa kaldığı bir eyalette de adaylığı durdurulursa, bu kritik olabilir.
Kaynak: BBC News Türkçe
