Bilim insanlarınca uzayda yetiştirilen ilk domatesler bu hafta sonu Dünya’ya geri dönüyor. Uzay domatesleri, uzun süreli uzay görevlerine çıkan astronotlar için atmosfer dışında taze sebze ve meyve yetiştirilebileceğine dair başarılı örnekler arasına girdi.
Astronotlar için tamamen uzayda yetiştirilen domatesler, SpaceX Dragon kargo uzay aracıyla Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (UUİ) yarın ayrılarak dünyaya gönderilecek. Domates hasadına yaklaşık 2 tonluk malzeme de eşlik ediyor.
Başarılı deneye ilişkin ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından yayınlanan bir blog yazısında, “Gelecekteki uzun süreli görevler ve iyileştirilmiş bir mürettebat yaşam deneyimi için uzayda bitki yetiştirme yeteneği büyük önem teşkil ediyor” denildi.
Besleyici değerleri Dünya’da incelenecek
‘Veg-05’ adı verilen deney kapsamında UUİ’de görevli astronotlar, uzay istasyonunda bulunan serada üç kez cüce domates hasadı yapmayı başardı. Hasat edilen domatesler dondurularak besleyici değerlerine ilişkin ileride yapılacak incelemeler için korundu.
Öte yandan NASA’ya göre bu deney, Dünya’da farklı amaçlar için de kullanılabilir:
“(Buradaki) donanım, (Dünya’da) bir bahçeye erişimi olmayanlar için taze ürünler sağlamanın yanı sıra, yaşlılar ve engelliler için bahçecilik terapisi olarak da Dünya’ya uyarlanabilir.”
Bu hafta sonu gezegenimize ulaştırılacak diğer deney malzemeleri arasında, Japon uzay ajansı Jaxa’nın ürettiği ve daha verimli güneş pilleri geliştirmede faydalı olabileceği düşünülen kristaller ve Kanada Uzay Ajansı’nın arterlerin mikro yerçekiminde yaşlanma biçimine ilişkin yürüttüğü incelemelere ilişkin veriler de yer alıyor.
Uzayda gıda ve bitki yetiştirme çabaları çok sayıda uzay ajansı tarafından 1980’lerden bu yana gerçekleştiriliyor. Örneğin uzayda yetiştirilen ilk çiçek, Sovyet astronotlarının Salyut 7 uzay istasyonunda yetiştirdiği çiçek olmuştu.
Geçtiğimiz yıl Çinli astronotlar ilk kez uzayda tohumlardan pirinç bitkisi yetiştirdi. Söz konusu olay, bilim insanlarının bir pirinç bitkisinin tüm yaşam döngüsünü bir mikro yerçekimi ortamında başarılı bir şekilde ürettiği, bir tohumun kendi tohumlarını üretebilecek olgunluğa erişmiş bir bitkiye dönüştüğü ilk vaka olarak tarihe geçti.
NASA, Dragon kargo uzay aracının UUİ’den ayrılışını yarın canlı olarak yayınlayacak.
Kaynak: AA, Sputnık
