50’den fazla kanser türünü herhangi bir belirti veya semptomu ortaya çıkmadan önce tespit etmede kullanılabilecek bir kan testi ülkede bugünden itibaren gönüllüler üzerinde yaygın şekilde deneniyor
Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) kapsamında yapılacak testlerde, hastanın kanındaki DNA incelenerek kanser hücrelerine dair erken belirtiler olup olmadığına bakılacak. Kanserin erken teşhisi, hastanın hayatta kalma şansını çok büyük ölçüde artırıyor.
İngiltere’de bugünden itibaren, 50’den fazla kanser türünü herhangi bir belirti veya semptomu ortaya çıkmadan önce tespit etmekte kullanılabilecek bir kan testi gönüllüler üzerinde yaygın şekilde deneniyor.
Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) kapsamında yapılacak testlerde, hastanın kanındaki DNA incelenerek kanser hücrelerine dair erken belirtiler olup olmadığına bakılacak.
Kanserin erken teşhisi, hastanın hayatta kalma şansını çok büyük ölçüde artırıyor.
NHS Başkanı Amanda Pritchard, “Bu basit ve hızlı kan testi, kanser tespiti ve tedavisinde çığır açabilir. Kanseri henüz belirtileri ortaya çıkmadan önce tespit ederek hastanın tedavi ve hayatta kalma şansını artırabiliriz” dedi.
Amerikan şirketi Grail’in geliştirdiği Galleri adlı test, herhangi bir hastalık belirtisi göstermeyen kişilerin kanında kanserin yol açtığı moleküler değişiklikleri belirlemek üzere tasarlandı.
Bilim insanları bu testin, kanser belirtisi ortaya çıkmadan önce kan testi taraması şeklinde uygulanabilecek kadar doğru sonuç verdiğini belirtiyor.
NHS, testin İngiltere’de 140 bin gönüllü üzerinde deneneceğini duyurdu. Gönüllülerin yarısının kan örnekleri, randomize kontrollü numune yoluyla bu teste tabi tutulacak.
Test, 50 yaş üzeri de dahil olmak üzere kanser riski yüksek kişilere uygulanacak. Testin, bazı kan kanseri türleri ile kafa, boyun, yumurtalık, pankreas, yemek borusu gibi bölgelerde gelişen ve erken aşamada tespit edilmesi zor olan kanser türlerini tespitte önemli rol oynayabileceği belirtiliyor.
DOĞRULUK DERECESİ YÜKSEK
Bilim insanları, daha önceki deneylerin sonuçlarının Annals of Oncology dergisinde yayımlandığını ve herhangi bir kanser belirtisi ortaya çıkmadan önce kanserin doğru bir şekilde teşhis edildiğini gösterdiğini, yanlış pozitif sonuç oranının ise çok düşük olduğunu söylüyor.
King’s College Üniversitesi’nden Profesör Peter Sasieni, “Galleri testinin kanserin erken teşhisi açısından çok önemli olabileceğini ve bu araştırmayı yürütmekten heyecan duyduklarını” söyledi.
Hastanın kanındaki DNA incelenerek kanser hücrelerine dair erken belirtiler olup olmadığına bakılacak
Sasieni, “Geç safhada teşhis edilen kanser sayısının bu testle önemli ölçüde azaltılmasının mümkün olup olmadığını incelememiz gerekiyor” dedi.
NHS verilerine göre, akciğer kanseri İngiltere’de kanserden ölümlerin yaklaşık beşte birini oluşturuyor. Akciğer, bağırsak, prostat ve meme kanserinden ölümler ise kanserden ölümlerin yüzde 45’ine tekabül ediyor.
Algoritmalara dayalı test, kanserli tümörlerden kana karışan hücresiz DNA genetik kodlarındaki kimyasal değişiklikleri inceliyor.
2823 kanserli hasta ile 1254 kansersiz denekten elde edilen veriler, testin doğruluk derecesinin oldukça yüksek olduğunu gösteriyor.
Kanser bulunan vakaların yüzde 51,5’inde kanserin doğru bir şekilde tespit edildiği, yanlış teşhis oranının ise yüzde 0,5 düzeyinde olduğu görüldü.
Yemek borusu, karaciğer ve pankreas gibi tarama seçeneği bulunmayan katı tümörlerde pozitif test sonucunun yüzde 65,6 düzeyinde olduğu belirlendi.
Vakaların yüzde 88,7’sinde kanserin bulunduğu doku da doğru saptandı.
Londra’daki Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nden Dr Marco Gerlinger, “Bu yeni araştırma, birçok farklı kanser türünü tespit edebilen basit kan testine dair etkileyici sonuçlar gösteriyor” dedi.
Gerlinger, bağırsak ve akciğer kanseri gibi yaygın tümör türlerinde bu test ile kanserlerin henüz çok küçükken, tedavi edilebilecek bir aşamada tespit edildiğini vurguladı.
Testin yaygın kullanımına başlanmadan önce gerçek kanser tarama denemelerinde de teste tabi tutulması gerektiğini belirten Gerlinger, kanser teşhisinde geleceğin, kanda kanser DNA’larını tespit eden sıvı biyopsi testlere dayanacağına işaret ediyor.
NHS’in pilot test sonuçlarının 2023’te belli olması bekleniyor.
Kaynak: BBC
