ABD yönetimi Başkan Joe Biden’ın ticaret politikalarının ayrıntılarına yer veren bir rapor açıkladı. Raporda Türkiye’nin dijital hizmet vergisi uygulaması ve iki ülke arasında ticarette yaşanan diğer anlaşmazlık konularıyla bunların çözümü için atılan adımlara da yer verildi.
Rapora göre Biden yönetiminin ticaret politikası Corona virüsü salgınının ekonomik etkilerinden iyileşme ve yerli ekonomide yapılan yatırımları güçlendirmeye odaklanacak.
Buna göre mevcut politikalar yeniden gözden geçirilerek yeni standartlar görüşülecek, ticaret anlaşmaları yürürlüğe konulacak, dost ve müttefik ülkelerle ortaklıklar kurulacak.
Rapora göre Biden’ın ticaret politikaları işçileri desteklerken iklim değişikliği ve ırk adaletsizliğiyle mücadele edecek, tedarik zincirlerini güçlendirecek, Amerikalı üreticiler, çiftçiler, balıkçılar ve tüm ölçekte işyerleri için piyasa fırsatlarını arttıracak.
Raporun ‘‘Dostlar ve Müttefiklerle Ortaklık’’ başlığı altında, Biden yönetiminin dünya genelinde ortaklık ve ittifakları onarmaya, ABD’nin dünyadaki lider konumunu yeniden sağlamaya odaklanacağı belirtiliyor.
Bu kapsamda Washington’un Dünya Ticaret Örgütü’yle (DTÖ) yeniden temasını arttıracağı ve DTÖ’nün küresel ticari sistemin yüzleştiği, artan eşitsizlik, dijital dönüşüm ve küçük işletmelerin karşısına çıkan engeller gibi ticaret zorluklarına işaret edecek önemli kural ve prosedür değişiklikleri için birlikte çalışacağı bildirildi.
Ayrıca Çin hükümetine adil olmayan ticaret uygulamaları nedeniyle baskı uygulanması konusunda da ‘‘dostlar ve ortaklarla’’ işbirliğine gidileceği kaydedildi. Bu konular arasında zorla çalıştırma politikasından kaynaklanan büyük insan hakları ihlalleri de sayıldı.
‘‘Türkiye ve ABD çift taraflı ticareti geliştirme hedefine bağlı kaldı’’
Raporda Türkiye’ye ayrılan özel bölümde geniş ölçekli dış politika sorunlarından dolayı 2020 yılında ABD ve Türkiye arasında ekonomik konularla ilgili temasın sınırlı olduğu, ancak her iki tarafın da iki taraflı ticareti geliştirme hedefine bağlı oldukları belirtildi. ABD-Türkiye ilişkilerindeki önemli meselelerin dijital ekonominin serbestliği, fikri mülkiyet haklarının korunması ve uygulanması, mal ve hizmetler için çeşitli piyasa erişim sınırlamaları olarak sıralandı.
Amerikalı çıkar sahiplerinin haklarını korumak için ABD tarafından kullanılan yöntemlerden birinin ‘‘uzlaşma’’ yöntemi olduğu belirtilen raporda, ‘‘ABD bu kapsamda hukuk davalarıyla uğraşmak yerine yabancı ihlaller karşısında çözüme ya da anlaşmaya varmayı tercih ediyor’’ denildi.
Bu kapsamda Türkiye’yle de gişe filmleri vergisi konusunda uzlaşı sağlandığı kaydedildi.
Ancak ABD’nin ticaret ortaklarının uzlaşmaya yanaşmaması durumlarında, ABD Ticaret Temsilcisi’nin 2020 yılında 46 davayı kazandığı kaydedildi. ABD tarafından başarıyla sonuçlanan davalar arasında yabancı ticaret engeli şikayetleri arasında pirinç ithalatına Türkiye tarafından getirilen koşullar da var.
Dijital hizmet vergileri
Türkiye’nin Google ve Facebook gibi internet devlerine yönelik uygulamaya koyduğu dijital hizmet vergisi de rapora konu oldu. Türkiye’nin 7 Aralık 2019’da kabul ettiği ve 1 Mart 2020’den itibaren yürürlüğe koyduğu dijital hizmet vergisi hakkında ABD tarafından 2 Haziran 2020 tarihinde 301’inci madde soruşturması başlatıldığı kaydedildi. ABD Ticaret Temsilcisi’nin Türkiye hükümetinden konuyla ilgili istişare talebinde bulunduğu belirtilen raporda incelemenin hala devam ettiği belirtildi.
ABD Ticaret Temsilciliği tarafından soruşturmayla ilgili yapılan açıklamada Türkiye’nin dijital hizmet uygulamasının ‘‘ABD şirketlerine karşı ayrımcılık anlamına geldiği ve uluslararası ticaret kurallarıyla ters düştüğü belirtilmişti.
Vergiler kapsamına Türkiye’den elde ettiği hasılatı 20 milyon TL’den ya da dünya genelindeki hasılatı 750 milyon euro’dan fazla olan dijital hizmet sağlayıcısı şirketler giriyor.
Türkiye tarafından ABD’ye uygulanan ek gümrük vergileri de raporda yer aldı. 16 Temmuz 2018’de ABD’nin Türkiye’den ABD’de üretilen bazı ürünlere getirdiği ek gümrük vergileri konusunda istişare talep ettiği belirtildi.
Türkiye bu vergileri dönemin ABD Başkanı Donald Trump’ın 1962 tarihli Ticareti Yayma Yasası’nın 232’nci maddesi kapsamında 2018 yılının Mart ayında dünyanın birçok ülkesine çelik ithalatında yüzde 25 vergi artışı getirmesinin ardından misilleme olarak uygulamaya başlamıştı. Trump yönetimi o dönemde Türkiye’den çelik ithalatı vergilerini de yüzde 50’ye kadar çıkartmıştı.
‘‘ABD, Türkiye’yle bu konuyu 2018 yılını Ağustos ayında görüştü 14 Kasım’da da ek danışmanlık aldı. Ancak bu görüşmeler konuyu çözmeye yetmedi’’ denilen raporda ABD’nin isteğiyle 29 Şubat 2019’da konunun DTÖ tarafından kurulan özel bir panele taşındığı ve panelin incelemesinin hala devam ettiği belirtildi.
Kaynak: VOA
